Sụp mí mắt: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa sụp mí mắt

Cập nhật lần cuối: 30-05-2025

Sụp mí là tình trạng mí mắt trên sa xuống thấp hơn vị trí bình thường, làm giảm khả năng mở mắt hoàn toàn, che phủ đồng tử và ảnh hưởng đến tầm nhìn cũng như thẩm mỹ khuôn mặt.

Nhận biết sớm dấu hiệu sụp mí và lựa chọn điều trị phù hợp sẽ giúp bạn bảo vệ thị lực, cải thiện ngoại hình cũng như chất lượng cuộc sống.

Trong bài viết này Bác sĩ Phùng Mạnh Cường sẽ chia sẻ những kiến thức quan trọng và bổ ích về hiện tượng sụp mí mắt

Sụp mí mắt là gì? Dấu hiệu nhận biết mắt sụp mí

Sụp mí mắt (ptosis) là hiện tượng mí mắt trên sụp xuống, khiến khe mi nhỏ lại, có thể che phủ một phần hoặc hoàn toàn đồng tử. Khi mắt sụp mí, bạn sẽ cảm thấy mắt kém linh hoạt, thậm chí phải ngước trán, nâng cằm để nhìn rõ.

Liên hệ để tư vấn 1:1 cùng bác sĩ

Sụp mí xuất hiện ở một mắt hoặc cả hai mắt, gồm các dạng như sụp mí mắt trên, mắt sụp mí, mí mắt sụp và mí sụp. Định nghĩa này áp dụng cho mọi trường hợp, dù là sụp mí bẩm sinh hay mắc phải.

Sụp mí bẩm sinh là do bất thường trong quá trình phát triển cơ nâng mi từ ban đầu, thường xuất hiện ngay từ nhỏ, có thể đi kèm các dị dạng mắt như lác hoặc nhược thị. Sụp mí mắc phải xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào, thường gặp ở người lớn tuổi do quá trình lão hóa, tổn thương cơ nâng mi hay các bệnh lý thần kinh, chấn thương, viêm nhiễm hoặc phẫu thuật mắt khác.

Các dấu hiệu sụp mí mắt là:

• Mí mắt trên sa thấp, khoảng cách từ bờ mi trên tới trung tâm đồng tử giảm đáng kể so với bình thường.
• Một hoặc cả hai mí mắt không thể mở lớn như trước.
• Mệt mỏi mắt sau khi đọc, làm việc lâu, nhức đầu do phải ngước trán.
• Trẻ nhỏ thường cúi đầu hay ngửa cằm để nhìn, thường xuyên chảy nước mắt, lười nhìn vật xa.
• Hiện tượng mí mắt sụp rõ hơn khi mệt mỏi, ban ngày hoặc sau khi thức dậy.
• Trường hợp nặng: Mí che đồng tử gây giảm thị lực, tầm nhìn bị bó hẹp, ảnh hưởng nghiêm trọng sinh hoạt.

Việc phát hiện dấu hiệu sớm hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả, phòng tránh nhược thị và các biến dạng sau này. Nếu nghi ngờ mắt bạn có dấu hiệu mí sụp, nên đến khám tại cơ sở chuyên khoa mắt hoặc bác sĩ giàu kinh nghiệm để được tư vấn, xác định mức độ tổn thương cũng như có phác đồ phù hợp.

Nguyên nhân và yếu tố gây sụp mí mắt

Sụp mí mắt có thể xuất phát từ nguyên nhân bẩm sinh hoặc mắc phải, với hàng loạt yếu tố nguy cơ liên quan đến cơ nâng mi, thần kinh, tuổi tác, bệnh lý hoặc sinh hoạt. Cụ thể:

• Sụp mí bẩm sinh: Do bất thường trong quá trình phát triển cơ nâng mi từ trong bào thai. Xuất hiện từ nhỏ, có thể đi kèm với lác mắt, dị tật khác và dễ gây nhược thị nếu không điều trị kịp thời.

• Sụp mí do lão hóa: Xảy ra khi cân cơ mi yếu dần theo tuổi tác, da vùng mí trên mất đàn hồi, xuất hiện tình trạng da dư và mỡ thừa. Thường gặp ở người trung niên, người cao tuổi.

• Bệnh lý thần kinh – cơ: Bao gồm nhược cơ (myasthenia gravis), tổn thương dây thần kinh vận nhãn số III. Biểu hiện sụp mí tăng dần, yếu vận động mắt, đôi khi có song thị và yếu cơ toàn thân.

• Chấn thương vùng mắt hoặc phẫu thuật: Các tổn thương cơ học hoặc can thiệp phẫu thuật (như lấy mỡ, cắt da thừa, mổ u hốc mắt) có thể làm hỏng cơ nâng mi hoặc dây thần kinh liên quan.

• Bệnh lý toàn thân: Những bệnh như tiểu đường, cường giáp, u tuyến giáp hoặc u não có thể ảnh hưởng đến cơ nâng mi gián tiếp thông qua rối loạn thần kinh hoặc chuyển hóa.

• Thói quen sinh hoạt không hợp lý: Làm việc lâu trước màn hình, tiếp xúc với ánh sáng mạnh, thiếu ngủ, stress kéo dài khiến mắt mỏi, dẫn đến tình trạng sụp mí thoáng qua hoặc kéo dài.

• Tổn thương cơ nâng mi: Cơ levator palpebrae superioris bị yếu hoặc liệt sẽ khiến mí mắt không thể duy trì vị trí bình thường.

• Tổn thương dây thần kinh số III: Là dây thần kinh điều khiển hoạt động nâng mí; khi bị tổn thương sẽ gây sụp mí một cách rõ rệt, kèm giảm khả năng vận động nhãn cầu.

• Di chứng sau can thiệp phẫu thuật mắt: Những thủ thuật không đúng kỹ thuật hoặc phẫu thuật phức tạp vùng mắt có thể gây ảnh hưởng đến cấu trúc nâng mi.

• Di truyền từ người thân: Người có người thân trong gia đình từng bị sụp mí bẩm sinh sẽ có nguy cơ mắc tình trạng này cao hơn bình thường.

Tất cả những yếu tố trên là các nguyên nhân chính dẫn tới hiện tượng sụp mí mắt với mức độ khác nhau, tùy thuộc vào cơ địa và môi trường sống của từng người. Đặc biệt, các bệnh nhân có bệnh lý thần kinh đi kèm cần được chẩn đoán chính xác để xử trí tận gốc.

Các dạng sụp mí mắt thường gặp

Dựa trên nguyên nhân bệnh học và biểu hiện lâm sàng, sụp mí mắt (ptosis) được chia thành ba nhóm chính: bẩm sinh, mắc phải và theo bên mắt bị ảnh hưởng.

Sụp mí mắt bẩm sinh

Sụp mí bẩm sinh là tình trạng mí mắt trên sa thấp ngay từ khi trẻ mới sinh hoặc xuất hiện trong vài tháng đầu đời. Nguyên nhân chủ yếu là do bất thường phát triển của cơ nâng mi trên trong giai đoạn bào thai.

Liên hệ để tư vấn 1:1 cùng bác sĩ

Phần lớn các trường hợp sụp mí bẩm sinh mang tính đơn lẻ, không kèm theo rối loạn hệ thần kinh hay cấu trúc toàn thân.

Tuy nhiên, một số trẻ có thể biểu hiện triệu chứng kèm theo như lác mắt, nhược thị hoặc dị dạng sọ mặt, đòi hỏi cần đánh giá chuyên sâu để phát hiện bệnh lý thần kinh hoặc di truyền đi kèm.

Sụp mí một bên

Sụp mí một bên là hiện tượng mí mắt trên chỉ bị sa ở một mắt. Nguyên nhân có thể do chấn thương cơ học, thoái hóa do tuổi tác, hoặc các bệnh lý như tổn thương thần kinh sọ số III, u hốc mắt hoặc sau phẫu thuật vùng mắt.

Tình trạng này có thể thoáng qua hoặc kéo dài, tuỳ thuộc vào cơ chế bệnh sinh. Sụp mí một bên ít khi ảnh hưởng cả hai mắt đồng thời, nhưng nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến bất đối xứng rõ rệt trên khuôn mặt.

Sụp mí mắc phải

Sụp mí mắc phải thường xuất hiện sau một giai đoạn phát triển bình thường. Dạng này được chia thành 5 nhóm chính, dựa trên cơ chế bệnh sinh:

• Sụp mí do cơ: Liên quan đến rối loạn chức năng cơ nâng mi, thường gặp trong các bệnh lý như loạn dưỡng cơ, liệt vận nhãn ngoài mạn tính hoặc bệnh nhược cơ (myasthenia gravis).

• Sụp mí do cân cơ: Là dạng phổ biến nhất, thường gặp ở người lớn tuổi do sự kéo giãn hoặc đứt gãy phần cân cơ nối cơ nâng mi với sụn mi. Các yếu tố nguy cơ bao gồm lão hóa, dụi mắt quá mức, đeo kính áp tròng lâu dài.

• Sụp mí do thần kinh: Xuất hiện khi dây thần kinh chi phối cơ nâng mi (thường là dây thần kinh vận nhãn số III) bị tổn thương. Nguyên nhân gồm: liệt dây III, hội chứng Horner, hoặc các bệnh thần kinh trung ương.

• Sụp mí do thần kinh – cơ: Gắn liền với các bệnh lý ảnh hưởng đến dẫn truyền thần kinh cơ, phổ biến là bệnh nhược cơ mắt. Triệu chứng thường dao động trong ngày, đi kèm yếu cơ toàn thân hoặc song thị.

• Sụp mí cơ học: Xảy ra khi mí mắt bị kéo xuống do trọng lực của khối u, da dư, mỡ thừa, hoặc sẹo co kéo sau chấn thương. Trường hợp này thường thấy ở người có u tuyến lệ, u mô mềm hốc mắt hoặc sẹo xơ sau phẫu thuật mí.

Sụp mí ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe?

Vậy, sụp mí mắt có nguy hiểm không? Sụp mí mắt là tình trạng mí trên sa thấp, che khuất một phần hoặc toàn bộ đồng tử, gây suy giảm trường nhìn và thay đổi tư thế nhìn tự nhiên. Mức độ ảnh hưởng tùy thuộc vào nguyên nhân và độ nặng của sụp mí, có thể xảy ra ở một hoặc cả hai mắt.

Ở người lớn, sụp mí thường khiến bệnh nhân phải ngửa cổ, nhướng mày để cải thiện tầm nhìn. Về lâu dài, điều này tạo áp lực lên vùng cơ cổ – trán, dễ dẫn đến căng cơ, đau đầu mãn tính và sai lệch tư thế.

Đặc biệt, sụp mí do lão hóa hoặc do tổn thương thần kinh vận nhãn (dây III) có thể tiến triển và kéo theo suy giảm chất lượng sống.

Ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trường hợp sụp mí bẩm sinh, nếu không được can thiệp đúng thời điểm, có thể làm gián đoạn quá trình phát triển thị lực, gây ra nhược thị vĩnh viễn – một tình trạng thị lực không thể hồi phục ngay cả khi đã điều chỉnh tật khúc xạ.

Những ảnh hưởng điển hình của sụp mí bao gồm:

• Loạn thị: Mí sụp gây áp lực lên giác mạc, làm thay đổi hình dạng và đường cong bề mặt, dẫn đến mờ mắt, méo hình.

• Nhược thị: Khi mắt bị sụp mí che phủ kéo dài, não bộ hạn chế xử lý tín hiệu thị giác từ mắt đó, gây mất thị lực chức năng nếu không điều trị sớm.

• Biến dạng tư thế đầu cổ: Việc phải thường xuyên ngửa cổ, nâng cằm để nhìn rõ hơn có thể dẫn đến rối loạn cơ học vùng cổ, đau vai gáy, thậm chí ảnh hưởng cấu trúc xương ở trẻ em đang phát triển.

Phương pháp điều trị sụp mí mắt hiện nay

Việc điều trị sụp mí mắt (ptosis) cần dựa trên đánh giá toàn diện về nguyên nhân bệnh học, mức độ tổn thương cơ nâng mi (levator palpebrae superioris), chức năng vận nhãn, và nhu cầu thẩm mỹ của người bệnh. Các phương pháp điều trị hiện nay được chia thành hai nhóm chính: phẫu thuật và không phẫu thuật.

Phẫu thuật điều trị sụp mí mắt

Liên hệ để tư vấn 1:1 cùng bác sĩ

Phẫu thuật là phương pháp hiệu quả nhất, đặc biệt với các trường hợp sụp mí mức độ trung bình đến nặng hoặc không cải thiện bằng điều trị nội khoa. Tùy vào chức năng cơ nâng mi, bác sĩ sẽ chỉ định một trong các kỹ thuật sau:

• Nâng cơ nâng mi: Áp dụng cho bệnh nhân còn cơ nâng mi hoạt động tốt. Bác sĩ sẽ cắt ngắn và tái tạo lại phần cơ này để tăng khả năng nâng mí.

• Treo mí vào cơ trán: Dành cho trường hợp cơ nâng mi yếu hoặc mất hoàn toàn chức năng. Vật liệu sinh học (như Fascia lata tự thân hoặc silicone) được sử dụng để liên kết mí với cơ trán, giúp mí hoạt động theo cử động trán.

• Cắt bỏ da dư và mỡ thừa mi trên: Thường chỉ định cho sụp mí do lão hóa, giúp cải thiện cả chức năng thị lực và thẩm mỹ.

Phẫu thuật treo mí mắt thường được thực hiện gây tê tại chỗ hoặc gây mê tùy trường hợp, với thời gian hồi phục từ 7 đến 10 ngày.

Điều trị sụp mí không phẫu thuật

Phương pháp không phẫu thuật phù hợp với các trường hợp sụp mí nhẹ, sụp mí do bệnh lý toàn thân (như nhược cơ – myasthenia gravis), hoặc bệnh nhân có chống chỉ định phẫu thuật. Bao gồm:

• Điều trị nội khoa: Dùng thuốc ức chế cholinesterase hoặc corticosteroid (dưới chỉ định chuyên khoa) để cải thiện tình trạng yếu cơ trong sụp mí do bệnh nhược cơ.

• Kính nâng mí: Gắn thiết bị hỗ trợ vào gọng kính để nâng mí tạm thời. Giải pháp này hữu ích cho bệnh nhân sụp mí mức độ nhẹ và không phù hợp phẫu thuật.

• Vật lý trị liệu: Một số bài tập cơ mắt có thể hỗ trợ cải thiện vận động cơ, tuy nhiên hiệu quả còn hạn chế và thường chỉ mang tính hỗ trợ sau điều trị chính.

Biện pháp hỗ trợ cải thiện sụp mí tại nhà

Ngoài các phương pháp điều trị y khoa, một số cách chữa sụp mí đơn giản tại nhà có thể được áp dụng song song, đặc biệt trong giai đoạn theo dõi hoặc chăm sóc sau phẫu thuật:

• Dán mí tạm thời: Sử dụng miếng dán chuyên dụng để nâng mí trong thời gian ngắn. Phù hợp khi cần cải thiện tạm thời về mặt thẩm mỹ.

• Điều chỉnh lối sống: Giảm tiếp xúc với màn hình điện tử, tránh dụi mắt mạnh, ngủ đủ giấc và tăng cường chăm sóc mắt hàng ngày.

• Kiểm soát bệnh nền: Quản lý tốt các bệnh lý nội khoa như tiểu đường, rối loạn tuyến giáp, bệnh thần kinh cơ giúp ngăn ngừa tiến triển sụp mí.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị cần được bác sĩ chuyên khoa Mắt hoặc chuyên khoa Tạo hình – Thẩm mỹ đánh giá kỹ lưỡng, nhằm đảm bảo hiệu quả điều trị tối ưu và phòng ngừa biến chứng như nhược thị, rối loạn thị giác hoặc tổn thương lâu dài cấu trúc mi.

Cách chăm sóc và ngăn ngừa sụp mí tái phát

Sau điều trị hoặc phẫu thuật sụp mí, việc chăm sóc mắt đúng cách và phòng ngừa nguy cơ tái phát là yếu tố quan trọng để đảm bảo kết quả tối ưu và bảo vệ thị lực lâu dài.

• Tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn sử dụng thuốc sau phẫu thuật hoặc điều trị không phẫu thuật theo chỉ định bác sĩ.
• Vệ sinh vùng mắt sạch sẽ hàng ngày, dùng nước muối sinh lý hoặc dung dịch chuyên dụng được khuyên dùng.
• Tránh dụi mắt, không dùng tay chưa sát khuẩn tiếp xúc vùng quanh mắt để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Ngủ đúng tư thế, hạn chế gối cao, không làm việc quá sức hay sử dụng máy tính, điện thoại liên tục nhiều giờ sau điều trị.
• Tái khám mắt đúng lịch để kiểm soát tình trạng hồi phục, phát hiện kịp thời dấu hiệu bất thường.

Bên cạnh đó, các giải pháp phòng ngừa chống sụp mí mắt hiệu quả gồm:

• Chủ động kiểm tra mắt định kỳ, phát hiện sớm dấu hiệu bất thường (đặc biệt với trẻ nhỏ và người lớn tuổi).
• Chăm sóc sức khỏe tổng thể: kiểm soát tốt bệnh tiểu đường, bệnh tuyến giáp, tránh tự ý dùng thuốc gây tác động thần kinh cơ.
• Thay đổi lối sống: Hạn chế làm việc liên tục trước màn hình, bổ sung thực phẩm giàu vitamin nhóm B, C, E, kẽm và omega-3 tốt cho sức khỏe thần kinh và cơ quanh mắt.
• Luyện tập mắt định kỳ, massage nhẹ nhàng quanh mi, nhưng cần trò chuyện với chuyên gia để áp dụng đúng động tác.

Bổ sung đủ dưỡng chất giúp cơ thể duy trì chức năng thần kinh, thúc đẩy hệ miễn dịch và phòng chống các bệnh lý toàn thân liên quan. Đặc biệt, với bệnh nhân từng bị sụp mí mắt, chú trọng chế độ nghỉ ngơi, sinh hoạt hợp lý và phòng tránh chấn thương mắt là những nguyên tắc quan trọng để ngăn ngừa tái phát.

Bác sĩ Phùng Mạnh Cường chuyên điều trị sụp mí mắt an toàn, hiệu quả

Bác sĩ Phùng Mạnh Cường có hơn 20 năm kinh nghiệm chuyên sâu trong lĩnh vực phẫu thuật thẩm mỹ mắt, thực hiện hàng ngàn ca chỉnh hình mắt sụp mí và đạt kết quả cao về cả chức năng lẫn thẩm mỹ.

Quy trình khám, tư vấn và phẫu thuật dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ giúp khách hàng an tâm về an toàn, chất lượng cũng như hiệu quả lâu dài.

• Chuyên môn sâu rộng về phẫu thuật mắt, giải quyết thành công nhiều ca sụp mí phức tạp như sụp mí bẩm sinh, do thần kinh, do bệnh lý nền.
• Kỹ thuật nâng mi chính xác, cải thiện đặc điểm cá nhân, phục hồi tự nhiên hình dáng mí mắt, đảm bảo tầm nhìn tối ưu.
• Trang thiết bị y tế hiện đại, kiểm soát vô trùng tuyệt đối, quy trình khép kín từ khám, tư vấn, phẫu thuật, chăm sóc sau mổ.
• Dịch vụ tư vấn tận tâm, hỗ trợ các vấn đề tâm lý, sinh hoạt trước và sau điều trị, cá nhân hóa chế độ chăm sóc khách hàng.

Lựa chọn bác sĩ kinh nghiệm sẽ đảm bảo bạn nhận được phác đồ điều trị toàn diện, nâng cao chất lượng nhìn, cải thiện ngoại hình và duy trì chất lượng sống ổn định lâu dài.

Liên hệ với đội ngũ của Bác sĩ Phùng Mạnh Cường

• Hotline 24/7: 0938.788.236
• Email: info@bsphungmanhcuong.com
• Địa chỉ: Lầu 1, 576 Cộng Hòa, Phường 13, Quận Tân Bình, TP.HCM

Liên hệ để tư vấn 1:1 cùng bác sĩ

Sụp mí là tình trạng ảnh hưởng đến cả thị lực và ngoại hình, có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi và gây ra biến chứng lâu dài nếu không điều trị đúng cách.

Chủ động nhận biết dấu hiệu, thăm khám và can thiệp kịp thời dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia như bác sĩ Phùng Mạnh Cường sẽ giúp bạn bảo vệ thị lực, lấy lại tự tin và nâng cao chất lượng cuộc sống. Để biết thêm chi tiết về sụp mí và đặt lịch tư vấn – khám chuyên sâu, hãy lựa chọn các trung tâm uy tín sớm nhất.

Giải đáp thắc mắc về sụp mí mắt

Sụp mí mắt có tự khỏi không?

Sụp mí mắt (ptosis) không phải lúc nào cũng tự hồi phục, và khả năng tự khỏi phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này.

Trong những trường hợp sụp mí tạm thời do viêm nhiễm tại chỗ như chắp, lẹo mắt hoặc do mỏi mắt tạm thời, mí có thể trở lại bình thường sau khi nguyên nhân được kiểm soát.

Tuy nhiên, sụp mí do rối loạn thần kinh vận nhãn, tổn thương cơ nâng mi, bẩm sinh, hoặc liên quan đến quá trình lão hóa thì khó có khả năng tự hồi phục.

Những trường hợp này thường đòi hỏi can thiệp y tế, đặc biệt là phẫu thuật chỉnh hình mí mắt để phục hồi chức năng thị giác và cải thiện thẩm mỹ.

Sụp mí mắt có di truyền không?

Sụp mí mắt bẩm sinh có yếu tố di truyền trong một số trường hợp, đặc biệt nếu gia đình từng có thành viên mắc bệnh lý tương tự. Tuy nhiên, không phải tất cả sụp mí đều do di truyền.

Sụp mí mắt có ảnh hưởng tới thị lực không?

Sụp mí nặng có thể che kín đồng tử, hạn chế tầm nhìn, lâu ngày gây nhược thị ở trẻ nhỏ hoặc giảm chất lượng sống ở người lớn nếu không chữa trị.

Có nên tự dùng thuốc chữa sụp mí tại nhà?

Không nên tự ý dùng thuốc mà không có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa mắt, vì có thể gây tác dụng phụ hoặc che đậy nguyên nhân bệnh lý tiềm ẩn, làm chậm trễ điều trị đúng.

Bác sĩ Phùng Mạnh Cường

Chứng chỉ hành nghề: 004322/ĐNAI – CCHN
Công nhận CKI phẫu thuật tạo hình: 1430/QĐ-TĐHYKPNT

Bác sĩ Phùng Mạnh Cường là bác sĩ chuyên khoa I phẫu thuật thẩm mỹ và tạo hình. Bs. Phùng Mạnh Cường từng học và tu nghiệp ở các quốc gia có nền thẩm mỹ nổi tiếng hàng đầu thế giới như Hoa Kỳ, Thái Lan. Nhưng quan trọng nhất chính là “cái nôi của phẫu thuật thẩm mỹ” – Hàn Quốc. Hiện tại, bác sĩ Phùng Mạnh Cường đang là Giám đốc Bệnh viện thẩm mỹ Gangwhoo.